Właściwie powinnam zacząć moją opowieść o mitycznym królu Zakynthos, pierwszym osadniku i założycielu wyspy, od słów; dawno, dawno temu, za górami, za lasami…czyż nie tak zaczynają się wszystkie bajki? Bajki tak, ale nie mity. Bo każdy grecki mit ma historyczną głębię. Mity odbierane były przez Greków jako coś realnego i rzeczywistego, jako część historii. Za pomocą mitów wyjaśniali i opisywali fenomeny natury, zróżnicowanie kultur, tradycyjnych wrogów i przyjaciół. Tak więc mitologia grecka przedstawia nie tylko świat antycznych wierzeń, ale jest również istotnym źródłem informacji historycznych. Po latach badań i w konfrontacji z materiałem archeologicznym w wielu mitach odkryto rzetelne, chociaż czasami trudne do odczytania relacje o rzeczywistych postaciach i wydarzeniach.
Bogowie greccy
Takimi właśnie postaciami, na poły historycznymi a na poły mitycznymi, są król Zakynthos i jego ojciec, legendarny protoplasta Trojan – Dardanos. W mitologii greckiej, Dardanos był synem Zeusa i Elektry, córki Atlasa. Ojczyzną Dardanosa była Arkadia, piękna zielona kraina na Peloponezie, gdzie Dardanos i jego starszy brat Jazjon panowali jako królowie, następcy mitologicznego Atlasa.
Arkadia
Kiedy wielka powódź nawiedziła Arkadię i wzburzone wody zalały równiny a nieurodzajna ziemia na wierzchołkach gór – które zamieniły się w wyspy – nie była w stanie wyżywić wszystkich ocalałych mieszkańców, bracia musieli podjąć trudną decyzję. Postanowili, że syn Dardanosa Dimos, pozostanie na miejscu z częścią ludu, a Dardanos z Jazjonem i siostrą Harmonią, wyruszą w poszukiwaniu przyjaznej dla nich ziemi. Po długiej i trudnej podróży, dotarli do wyspy Samotraki, położonej w północnej części Morza Egejskiego. Ich radość nie trwała jednak długo, tutaj też dotarł straszliwy kataklizm. Wkrótce większa część wyspy była zalana wodą a przerażeni mieszkańcy wyspy wraz z Akadyjczykami, stłoczeni na najwyższych szczytach wyspy, budowali ołtarze i składali ofiary bogom, błagając o ocalenie.
Samotraki
Wody w końcu opadły, ale wyspa okazała się mało urodzajna i Dardanos postanowił szukać szczęścia gdzie indziej. Został sam. Jego starszy brat Jazjon zginął od uderzenia piorunem – tak Zeus ukarał go za gorący romans z boginią Demeter, siostra Harmonia wyszła za mąż za Kadmosa, króla Teb, a jego piękna żona Chrisi nie wytrzymała trudów ciężkiej podróży i zmarła zanim dotarli do celu. Wyruszył statkiem w kierunku wybrzeża Azji Mniejszej, do Frygii, gdzie został przyjęty ze wszystkimi honorami przez króla Teukrosa. Wkrótce poślubił jego córkę Batieję, a po jego śmierci rządził przez 31 lat królestwem nazwanym przez niego Dardanią, w mieście o tej samej nazwie, zbudowanym na wysokim stromym wzgórzu – tak wysokim, żeby żadna powódź nie była w stanie go zniszczyć. Prawnuk Dardanosa, Trojan założył nową stolicę królestwa, Troję – legendarne miasto Homera – około 25 km na południe od dawnej stolicy Dardanii, również na wysokim wzgórzu, Hisarlık – bo strach przed kataklizmem pozostał na zawsze w pamięci potomków Dardanosa.
Troja
Ze związku z Batieją Dardanos miał czwórkę dzieci, jednym z nich był znany nam książę Zakynthos. Zakynthos nie zagrzał długo miejsca w Dardanii. Krótko po śmierci ojca i przejęciu władzy przez brata, opuścił swoją dotychczasową ojczyznę i udał się w miejsce urodzenia swojego ojca, do Arkadii na Peloponezie. Według Pauzaniasza – greckiego geografa żyjącego w II w. n.e. twórcy pierwszego przewodnika po Helladzie – ok 1600-1500 p.n.e. Zakynthos wyruszył z arkadyjskiego miasta Psofida, ze swoimi żołnierzami na podbój nowych kolonii, nowych ziem. Jego pierwszym celem była mała wyspa na Morzu Jońskim nazywana do tej pory Irią. Kiedy dotarł na miejsce zachwycił się jej magicznym pięknem.
Zakynthos Keri, fot. Piotr Szewczuk
Na każdym kroku widać było obecność Artemidy, bogini łowów, która wędrowała po zielonych lasach ze swoim łukiem, podczas gdy jej brat Apollo siadywał pod oliwkami i drzewkami laurowymi i przygrywał na lirze, opiewając niezwykłe uroki wyspy.
Artemida
Kult i uwielbienie bogów – patronów wyspy, czuło się w organizowanych przez mieszkańców ku ich czci igrzyskach i świętach. Zakynthos postanowił zostać na wyspie, osiedlić się tutaj na stałe. Zbudował Akropol, fortyfikacje, miasto, któremu nadał nazwę swej arkadyjskiej ojczyzny – Psofida i uwolnił wyspę od plagi jaką były węże a mamy na to dowód na licznych monetach przedstawiających jego postać z wężami w dłoniach.
Król Zakynthos i jego potomkowie stworzyli bogatą kulturę i zdobyli liczne kolonie na wyspach morza Egejskiego, oraz w regionach Morza Śródziemnego. Po jego śmierci wyspa przejęła jego imię – Zakynthos. W późniejszych wiekach została zdobyta przez króla Kefalonii Arkisiosa, żeby później przejść w ręce znanego nam z eposów Homera – Odyseusza i stać się częścią królestwa Itaki.
